Mezopotamya Uygarlıkları Nelerdir?
Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye verilen isim olan Mezopotamya Bölgesinin verimli toprağı, uygun iklimi, göç yolları ve ticarette elverişli konumu nedeniyle bir çok uygarlığa ev sahipliği yapmış bir bölgedir. Başlıca Mezopotamya uygarlıklarını özellikleri ile birlikte sıralayacak olursak;
Sümerler:
- Tarihte insanlığa en çok faydası olan uygarlıklardan biri olup Asya Bölgesinden gelip buraya yerleşen kavimlerce kurulmuş ve yerleşik hayatı benimsemiş uygarlıktır.
- Yerleşik hayatı benimsedikleri için şehir hayatı oluşturmuşlardır. Ur, Uruk, Kiş, Lagaş önemli şehirleridir.
- İlk yazıyı ve ilk yazılı kanunlarını, Gılgamış destanı, Yaratılış ve Tufan hikayelerini kaleme almışlardır. Yazının kullanıldığı bu tarih (M.Ö 3500) milat olarak kabul edilmiştir.
- Geometri alanında çalışmalarda bulunmuşlardır.
- Atlı, yaya ve savaş arabalarını kullanan birlikler oluşturmuşlardır.
- Çok tanrıcılığa inanmış, ziguat adı verilen tapınaklar inşa etmiş ve üst kısımlarını gözlemevi olarak tasarlayıp kullanmışlardır.
- Ay yılını esas alan takvimi kullanmış, tarımsal faaliyetlere önem vermişlerdir.
- Ticareti geliştirmiş takas usulü yerine gümüşü senet olarak kabul etmişlerdir.
Asurlar:
- Mezopotamya’nın kuzey kesimlerinde kurulup başkenti Ninova olan ve krallıkla yönetilmekte olan uygarlıktır.
- Sümerlerden öğrendikleri çivi yazını geliştirmiş bir çok eser ortaya kurmuş ve bilinen en büyük kütüphaneyi kurmuşlar bunun yanı sıra Anadolu’da kurdukları ticaret merkezileri arasında en önemlisi olan Kayseri Kültepe’de çivi yazısına dair tabletler bulunmuş bunlar Anadoluda bulunan ilk yazılı eser olması bakımından değer taşımaktadır.
Akadlar:
- Araplar tarafından Mezopotamya’nın orta kesimlerinde kurulmuş imparatorlukla yönetilmiş savaşçı bir uygarlıktır.
- Sümerlilerle yaptıkları savaşta Sümerlerin yıkılmasına neden olmuşlardır.
- Kurdukları düzenli ordu sayesinde Batı’da Akdeniz, Doğuda Ön Asya denilen bölgeye kadar sınırlarını genişletmişlerdir.
- Zafer anıtı adlı eserleri vardır.
- Gutiler yıkmıştır.
Elamlar:
- Güneydoğu Mezopotamyasında kurulmuşlardır (M.Ö3000)
- Başkentleri “Sus” olan Elamlar, sanata dair işlerde uğraşmış ve tarımla geçinmişlerdir.
- Asurlar yıkmıştır.
Babiller:
- Irak’ın bulunduğu yerde kurulmuş, krallıkla yönetilmiştir adını başkenti olan Babil şehrinden dolayı almıştır.
- Tanınmış hükümdarları Hammurabi’dir. Tarihte ilk kanunları bu uygarlık döneminde Hammurabi tarafından yazılmıştır.
- Astronomi ile tıp alanında gelişmiş olan Babiller, Babil kulesi ve Babil Asma bahçeleri göze arpmış eserleri arasındadır.
